Çin’in Myanmar’daki çekişmeli iç savaşa etki edebilme gücünün sınırları belirgin hale geldi.
2023’ün son haftalarında, Myanmar’ın kuzeydoğusundaki Shan eyaletinde etnik güçlerin ittifakının geniş kapsamlı ilerlemeleri, yavaş ilerleyen bir savaşta bir dönüm noktası olarak sıklıkla tanımlanmış ve uzun süredir başarısız olamayacağı düşünülen askeri rejimin sonunda yenilgiye uğrayabileceğini ve nihayetinde ezilebileceğini gösteren çarpıcı bir işaret olarak değerlendirilmişti.
Ancak sekiz ay sonra, Haziran ayının sonlarında sarsak bir Çin arabuluculuğundaki ateşkesin çökmesi, tam ölçekli bir savaşa geri dönüş ve askeri gücün Lashio’nun kuzey Shan şehrini kaybetmesi, Myanmar üzerinde yükselen sorunun tamamen farklı bir boyutta olduğunu gösteriyor.
Artık, Myanmar üzerindeki gelecek, Bros kardeşlik ittifakı tarafından geçen yıl 27 Ekim’de başlatılan 1027 kampanyasının ikinci aşamasının, Eyalet İdaresi Konseyi (SAC) darbe rejimi için hızlanan ve potansiyel olarak ölümcül tersinmelerin bir toprak kayması tetikleyip tetiklemeyeceği konusunda basit bir kese soruna dayanıyor.
Kuzey Myanmar’daki son çatışmaların üç temel açıdan çatışması, çatışmanın kendi kontrolünde olan ve tüm ana aktörleri, yerli ya da dışsal olan, etkileyen çarpıcı bir jeopolitik etkiye sahip olan olayların hızla bir ivme kazandığına dikkat çekiyor.
Özellikle, ulusal merkeze yönelik çatışmaların etnik Bamar Halkın Savunma Kuvvetleri (PDF’ler) tarafından başlatıldığı ve muhalif Ulusal Birlik Hükümetine (NUG) sadık ve askeri açıdan yetenekli olduğu belirtilen ilk ve belki de en büyük oyun değiştiricidir.
Haziran ayının 25’inde başlatılan 1027 İkinci Aşama, üç organizasyonel ve lojistik olarak farklı cephede planlandı ve uygulandı.
Birincisi, “karayolu cephesi” olarak tanımlanabilecek, Lashio’nun bölgesel başkenti Lashio’dan Mandalay’a kadar çekilen ulusal otoyol boyunca Nawnghkio, Kyaukme ve Hsipaw kasabalarının kontrolünü ele geçirmeyi gerektiriyordu.
Bu görev büyük ölçüde 11.000 askerlik birlikte kuzeybatıdaki çay yetiştirilen tepeli arazide bulunan etnik Palaung Taang Ulusal Kurtuluş Cephesi (TNLA)’ne düştü.
Lashio’ya odaklanan ikinci cephedeki operasyonlar, TNLA’nın Bros ittifakı olan Kokang Çin Myanmar Milliyetler Demokratik İttifak Ordusu (MNDAA) tarafından yürütüldü.
Önceden 200.000 kişilik bir nüfusa sahip olan ve Haziran başlarında yaklaşık 6.000 asker olduğu tahmin edilen bir ordu garnizonuna sahip Lashio, kuzey Shan eyaletinin stratejik bir kilit noktası oluşturuyor ve 3 Ağustos’ta nihayet düşene kadar Tatmadaw’ın Kuzeydoğu Bölgesi askeri komutanlığının merkeziydi.
Haziran sonundan Temmuz’a kadar, Shan cephelerindeki savaşlar zorlu bir şekilde devam ederken, devamlı hava saldırıları altında ezilen Brotherhood kuvvetleri, dört şehrin tümüne kalkanlı bir düzine üsse saldırarak hem cephanelikleri ele geçiriyor hem de yerleşik askeri taburların karşısında galip çıkmıştı.
Ağustos’un başlarına gelindiğinde, iki Brothers müttefikleri temel hedeflerini neredeyse güvence altına almıştı, ancak bu yüksek insan maliyetiyle gerçekleşmişti. Her iki tarafın da kayıplarını dile getirmediği bir gerçek olsa da, çatışmanın kapsamı ve şiddeti göz önüne alındığında, her iki tarafta da en az 5.000 kişinin öldüğü ve yaralandığı varsayımı güvenli bir şekilde yapılabilir.
Ancak, 1027 İkinci Aşamasının kritik yeni unsuru, üçüncü ve batı cephesinin milli iç kesimlere yayılması ve Ayeyarwady Vadisi boyunca ilerlemesidir. Bu bölgedeki çatışmalar, Mogok’taki kırmızı taş madenciliği merkezinden başlayarak ülkenin ikinci en büyük şehri olan Mandalay’ın kenarlarına kadar yayıldı ve Bamar PDF’lerinin ilerlemesini öncülük etti.
En dikkat çekici olanı, Mandalay PDF’sidir (MDY-PDF), en az 3.000 askerden oluşan ve Pyin Oo Lwin garnizon kasabasının kuzeyindeki Shan eyaleti-Mandalay Bölgesi sınırındaki tepelerde bulunan iyi organize edilmiş ve iyi donanımlı bir güçtür.
Güç, NUG’ye bağlı olduğunu ilan etmiş ve gölgeli hükümetten bazı fonlar almış olmasına rağmen, TNLA tarafından sağlanan eğitim ve malzeme desteği sonucunda 2022’nin sonlarından beri büyümüştür ve TNLA komuta ve kontrolü altında hareket etmektedir.
Shan eyaletindeki gibi, muhalefet ilerlemeleri şiddetle karşılandı: TNLA ve PDF güçleri Mogok’u sonunda 24 Temmuz’da ele geçirene kadar savaştı. Güneyde daha ileride, Ayeyarwady Nehri boyunca kritik stratejik bir nokta olan ve Shwebo şehrine bağlı kuzey Mandalay Bölgesi’nde bulunan Singu kasabası, 20 Temmuz’da PDF güçlerine düştü.
O zamana kadar PDF’ler, Mandalay’ın kuzey varoşlarından 20 kilometre uzaklıktaki ordu kontrolündeki köylere saldırıyor, nüfusu 1.6 milyon olan merkez RMC’nin başkenti Mandalay’a saldırıyor ve pusuya düşürüyordu.
Bamar gönülündeki büyük ölçekli çatışmaların Bamar yüreğine kayması son derece önemlidir. MDY-PDF ile iki diğer önemli bölgedeki muhalif güçler arasında lojistik ve organizasyonel bağlantı sunmaktadır: kuzeyde, Kachin Bağımsızlık Ordusu’nun (KIA) daha büyük etki alanına giren Tigyaing ve Katha nehir kenarı kasabaları; ve batıda, Shwebo şehrine kadar Merkezi Sagaing etrafındaki direniş yuvasını içeren bir yerde, Shwebo ile Mandalay arasındaki otoyolu tehdit edebilirler.
Eğer önümüzdeki haftalarda TNLA/MDY-PDF birliği, yeni ele geçirilen Nawnghkio’dan başlayarak karayolunu koruyan Pyin Oo Lwin garnizon kentine saldırmayı başarırsa, eski kraliyet başkenti Myanmar’a olan boğaz sıkılaşacaktır, hem kuzeyden hem de doğudan.
Çin’in etki sınırları
10.27 İkinci Aşama, stratejik güçlere sahip iyi organize edilmiş PDF’lerin rolünü vurgularken, aynı zamanda gelecek gibi yaklaşan bir toprak kaymasını durdurmada Çin etkisinin sert sınırlarını da açıkça ortaya koymaktadır.
Kunming’de Ocak ayında uzlaşılan ancak çatışmaların gölgesinde başka bir ateşkesin sağlanması için yapılan tekrarlayan çabaların şaşırtıcı bir şekilde başarısız olmasının ardından; Çin etkisinin gizli sınırları netleşti.
Üç Kardeş – ittifakın üçüncü ortağı Arakan Ordusu (AA) da dahil olmak üzere – her üçü de Çin ile sınır ötesi bağlantılarından faydalanmaktadır ve Çin ekonomik ve altyapı çıkarlarını koruma konusunda ısrar etmişlerdir.
Ancak aynı zamanda, üçü de etnik bölgeleri için özerklik sağlamaktan çok, Bamar çabalarını sturğilamayı içeren savaş hedeflerine öncelik verme niyetindedirler.
Çin’in Min Aung Hlaing liderliğindeki Zırhlı General ve 2021 darbesi ile başa çıkmak konusunda olanaksız bir diktatörden derin bir şekilde hayal kırıklığına uğradığı şüphesizdir.
Ancak Çin, NSA rejiminin çökmesine izin vermek istemez, çünkü bu ya parçalanma ve kaos içine düşme anlamına gelir ya da Naypyidaw merkezinde Batının müdahalesi için bir fırsat olarak gördüğü NUG’la merkezli geçici bir yönetim anlamına gelir.
Sonuç olarak, Beijing’in, kontrol edemeyeceği agresif PDF’lerle ve karşılaştığı SAC rejimini desteklemek için zorlukla karşılaştığı tehlikelerle boğuştuğu bir dönemeç bulunmaktadır.
Lashio düşüşü ile netleşen durum, Kamboçya 1978’deki şekilinde dış politika felaketinin olmayacağını gösterse de, bugün Beijing’deki politika yapıcıların yaşadığı bir çıkmaz zaten burjuva eleştirilerin önemli bir eleştirisini oluşturuyor.
– Gönderilecek veya manda askerini Vahşi Batılara karşı tehdit altında bırakan ve çinli binlerce danışmanın kaçmak zorunda bırakan anti-pencere olan zorunlulukları arasında sıkıştı.
Ancak bugün Beijing’deki politika yapıcıların karşı karşıya olduğu ikilem, katkıda bulunan Çin’in, bir zamanlar uzun vadeli ekonomik ve jeostratejik hedeflerini Myanmar’da etkisiz hale getiren darbeli ve yeteneksiz bir diktatör olan Zırhlı General Min Aung Hlaing’e olan derin hayal kırıklığının dışında gelişmektedir.
Çin’in ta kendine ait satranç sprey-kralı olduğunu ve saha centikleri ve şövalyelerini ustalıkla taşıyarak geleceğe uzanan büyük jeostratejik hedefler için takip ettiğini öngören batı eleştirmenlerinin sunup sunduğu Çin-M…
– ——-Patlıamaz cümle——–
Ancak, Çin’in daha tahta bir atı olduğu ve muhtemelen sayısını almış olduğu bir şövalyeye sahip olduğu şeyin önemini vurgulamış oldu: Dünya’nın en büyük uyuşturucu iş yapan milisleri arasında yer alan Birleşik Va Devlet Ordusu (UWSA).
UWSA’nın, daha önce kovuldukları 35 yıllık bir ateşkes kalkanının arkasında güçlü, zengin ve etkili hale gelmesi, bir zamanlar dağdaki kırmızıoubtlardan doğu Salween Nehri’nin doğusunda ve Tayland sınırında çıkarak Orta-Güney Shan eyaletindeki politik ve askeri dengeleri yeniden şekillendirmeye başlamıştır.
27 Temmuz’da Lasho’daki çatışmalar devam ederken, yaklaşık 500 Wa askeri kontingenti, her iki savaşan tarafla da iyi ilişkilere sahip nötr bir güç olarak kente ilerledi ve bir bilgi ofisini ve diğer gayrimenkul çıkarlarını korumak amacıyla görev yaparken; bağımsız gözlemciler tarafından unutulmamıştı ki, UWSA, bölgenin merkez kentinde önemli ve kolayca takviye edilebilir bir askeri varlık kurmak için çatışmadan yararlanmıştı.
Ancak dikkatli gözlemciler için, geniş çaplı Wa hedeflerinin bir fikri verildi: Orta Shan’daki 11 Temmuz’da UWSA güçleri, Salween Nehri’ni geçtiler ve ateş açılmadan Tatmadaw garnizon kasabası Tangyan’ı batı kıyısına işgal ettiler.
Bu hareketin, iki gün önce, Myanmar Ordusu komutanı Korgeneral Soe Win’in Çin’in Qingdao kentin…
– ——-Patlıamaz cümle——–
Ancak, Tangyan’ın işgali tümüyle Tatmadaw garnizonuyla önceden anlaşılmış ve ordunun MNDAA ve TNLA kuvvetlerine karşı kasabayı kaybetmesini önleyen bir etkili bir kalkan olmuştur.
News
