Kanada, Hint ajanlarının Kanada topraklarında ‘cinayetlere, haraca’ karıştığını iddia etti. Kanada- Hindistan ilişkileri, Kanada kolluk kuvvetlerinin Hint ajanlarını Kanada topraklarında ‘cinayetlere, haraca ve şiddet eylemlerine’ karışmakla suçlamasının ardından büyük bir darbe aldı. Bunun üzerine Kanada, Yüksek Komiser Sanjay Kumar Verma da dahil olmak üzere altı Hint diplomatını sınırdışı etti. Karşılıklı olarak, Hindistan da Kanada’nın iddialarını “saçma” ve siyasi bir motivasyonla reddederek altı Kanada diplomatını sınırdışı etti, özellikle Sikh diasporasının Justin Trudeau’nun Liberal hükümeti için ana bir seçmen bloku olarak politik önemini göz önünde bulundurarak. Hindistan, suçlamaları sürekli reddetti ve Kanada soruşturmasıyla işbirliği yapmayı reddetti, bu da federal hükümetin bu suçlamaları kamuoyuna açıklama kararını zorunlu kıldı. Trudeau, Hindistan’la güçlü ilişkileri sürdürmenin önemini kabul etti, ancak Hindistan’ın pro-Khalistan liderlere yönelik eylemlerini “kabul edilemez” olarak kınadı. Ancak, pro-Khalistan konusunda ortak bir anlayış olmadan, iki ülke arasındaki ilişkinin gergin kalması muhtemel. Her iki ülke de durumu temelde farklı bakış açılarıyla ele almaya devam ediyor. Nijjar suikastının sonuçlarıKanada-Hindistan ilişkileri, Trudeau’nun Eylül 2023’teki bomba açıklamasından bu yana gerildiği için sürmektedir. Trudeau, Hindistan’ı, Kanada’da bulunan pro-Khalistan liderlerinden biri olan Hardeep Singh Nijjar’ın suikastına karışmakla suçladığında. Khalistan hareketi, Kuzey Hindistan’da bağımsız bir Sikh devleti kurmayı amaçlayan bir ayrılıkçı harekettir. Suikast, olayla ilişkilendirilen üst düzey bir Hint diplomatın sınır dışı edilmesine ve ikili ilişkilerin hızlı bir şekilde bozulmasına yol açtı, Hindistan’ın Kanada diplomatlarını sınırdışı ettiği ve vize hizmetlerini askıya aldığı. Hindistan daha sonra diplomatik eşitlik ilkesini gerekçe göstererek 41 Kanada diplomatının ülkesine geri gönderilmesini talep etti. Hindistan, Kanada’yı Khalistan hareketine yönelik olarak çok hoşgörülü olmakla suçluyor; bu durumu ulusal güvenliği ve toprak bütünlüğünü ciddi bir tehdit olarak gördüğü için. Dünyanın en büyük Sikh diasporası Kanada’da, Hindistan’ın endişelerini besleyen pro-Khalistan nedenini destekleyen unsurlar içermektedir. Ancak Kanada, demokratik değerlerinin bir çekirdek ilkesi olarak barışçıl protestolar da dahil olmak üzere ifade özgürlüğünü vurgular. İlgili bir olayda, ABD 2023 Kasım’ında New York’ta bir Sikh ayrılıkçı liderine yönelik suikast girişimini engellediğini açıkladı. Bu gelişme, Trudeau’nun 2023’te Hindistan’ı Nijjar’ın öldürülmesiyle “inandırıcı kanıtlarla” bağlı olduğunu söylemesiyle birleşti ve Hindistan’ın pro-Khalistan aktivistlere yönelik gizli eylemlerine ilişkin endişeleri daha da pekiştirdi. Hindistan’ın stratejik hesaplamalarıHindistan’ın stratejik önemi, özellikle Çin’in Hint-Pasifik bölgesindeki artan iddiasını dengeleme açısından diplomasi ilişkilere karmaşıklık katmaktadır. Hindistan, çin ile dengesizlik göz önünde bulundurularak, ABD ile olan ittifakını çıkarlarını korumak için temel olarak görmektedir. ABD ise Hindistan’ı Hint-Pasifik stratejisinin köşe taşı olarak görmekte, ABD, Hindistan, Japonya ve Avustralya’yı içeren Dörtlü Güvenlik Diyalogu (Quad) gibi inisiyatiflerle bölgeyi “bir demokrasi yayı olarak” teşvik etmeyi amaçlamaktadır. ABD’de Hindistan ile olan ilişkileri derinleştirmeye yönelik partiler arası destek, savunma ve ekonomik ortaklıkların genişlemesine yol açmıştır ve bu ilişkinin kritik bir direği olarak teknoloji transferine daha fazla vurgu yapılmaktadır. 2023 Haziran’ında Hindistan Başbakanı Narendra Modi’nin Washington, DC’ye yaptığı resmi ziyaret sırasında, Başkan Joe Biden’ın yönetimi General Electric (GE) F-414 jet motorlarının ortak üretimi konusunda anlaşmayı sonuçlandırmıştır. Şu anda sadece dört ülke – ABD, İngiltere, Rusya ve Fransa- jet motorları üretme yeteneğine sahiptir, Çin ise hala bu gelişmiş teknolojiye sahip değildir. GE F-414 işbirliğinin amacı, ABD-Hindistan savunma işbirliğini güçlendirmek ve Çin’in savunma teknolojisindeki ilerlemelerine karşı kolektif kapasitelerini iyileştirmektir. Hindistan ayrıca, 2022’de açıkladığı Kanada’nın Hindistan-Pasifik stratejisinde merkezi bir rol oynamaktadır. Stratejiyi belirleyen resmi belgede Ottawa, Çin’i bir “bozucu güç” olarak tanımlamış ve özellikle Hindistan ile ilişkileri güçlendirmenin gerekliliğine vurgu yapmıştır. Strateji, Kanada’nın jeostratejik hedeflerine ulaşmada “Hindistan’ın büyüyen stratejik, ekonomik ve demografik önemi”ni vurgulamaktadır. Bu yaklaşımın bir parçası olarak, Kanada Hindistan ile Kapsamlı Ekonomik Ortaklık Anlaşması müzakerelerinin yapılması konusunda taahhütte bulunmuştur. Ancak Kanada’nın suçlamaları nedeniyle bu görüşmenin askıya alındığı bildirilmektedir. Batı’nın onayıModi hükümeti, batılı ülkelerin Hindistan’ın yurt dışında bulunan pro-Khalistani aktivistleri ele alma şekli konusundaki eleştirileri asla kabul etmeyeceğini hesaba katmış olabilir. Ancak, ABD ve Kanada’nın açık ve kararlı tepkisi aksi yöndedir, batı, Hindistan’ın stratejik önemine bakılmaksızın, böyle eylemlerin kabul edilemez olduğunu açıkça belirtmektedir. Hindistan muhtemelen Kanada’nın suçlamalarını reddedecek ve diplomatik ilişkilerin daha da koparılmasını sağlayacaktır, bu nedenle bu kalıcı anlaşmazlık tüm ikili ilişkinin tüm yönlerini etkileyecektir. Kanada’nın bakış açısından, Hint’in Kanada topraklarında aldığı aksiyonlar açık bir egemenlik ihlali olarak kabul edilmektedir. Ottowa, Hindistan’dan bu tür uluslararası baskının gelecekte olmayacağına dair işbirliği ve güvenceler beklemektedir. Hindistan’ın bakış açısından ise, pro-Khalistan unsurlarını memnun ettiğini düşündüğü için milli güvenlik meselesi. Hindistan diasporası genel olarak Modi hükümeti için batılı ülkelerle ilişkileri geliştirmede bir varlık olmuştur, ancak Kanada’daki Sikh diasporası, ilişkileri iyileştirmekte önemli bir engel olmuştur. Bu farklı bakış açılarını uzlaştırmak için ortak bir payda bulunamadıkça, iki ülke arasındaki ilişkinin geniş stratejik faktörlerle desteklenmesi gereken daha yakın bağlara teşvik edilmesine rağmen gerilmiş kalması muhtemeldir. Saira Bano, Thompson Rivers Üniversitesi’nde siyaset bilimi yardımcı doçentidir. Bu makale, Creative Commons lisansı altında The Conversation’dan yeniden yayımlanmıştır. Orijinal makaleyi okuyun.
News
