Güney Çin Denizi’ndeki batık değişikliğe uğramış uzak bir mercan resifinde kurallara dayalı uluslararası düzenle hiçbir şey riske atılmaktadır.
Bu makale ilk kez Pasifik Forum’da ortaya çıktı ve izinle tekrar yayımlandı. Orijinalini buradan okuyabilirsiniz. 21 Temmuz’da Filipinler ve Çin, Güney Çin Denizi’nde ve Filipinler’in Münhasır Ekonomik Bölgesi’nde (MEB) bulunan bir batık mercana ilişkin çatışmayı azaltmak için “geçici bir anlaşma” açıkladı. Anlaşma, Filipinlerin BRP Sierra Madre’yi Second Thomas Shoal’daki yerleştirmesine izin verecekti. Tahmin edileceği gibi, Çin, anlaşmayı Filipinler’in MEB’sindeki yasadışı iddialarını güçlendirdiği şeklinde yorumlamaya çalıştı. Filipinler, Sierra Madre’yi 27 Temmuz’da yeniden tedarik edebildi. Dokuz Çin gemisi (üçü Deniz Kuvvetleri savaş gemileri) görevi gölgelediğini belirtirken, Filipinler herhangi bir müdahale olmadığını iddia ediyor. Öte yandan, Çin, sevkiyatın “bulunduğu yerde” incelemelerinin yapıldığını iddia ediyor. Çin’in bu belirli tedarik misyonuna müdahale edip etmediği önemli değil, gelecekte bu tür görevlere müdahale etmesi ve denetim hakkı iddia etmesi muhtemeldir. Bu nedenle, Filipinler geçici anlaşmayı reddetmeli ve BRP Sierra Madre’yi uygun gördüğü malzemelerle ve yöntemlerle tedarik etmelidir. Çin, müdahale etmeye devam ederse, Filipinlerin tedarik misyonlarına yardım teklifini kabul etmesi gerekmektedir. Çin’in geçici anlaşmayı yorumlaması, Filipinler’i Güney Çin Denizi üzerinde yasal hak iddia eden Çin’in argümanını “sui generis” olarak kabul etmeye zorlamayı amaçlamaktadır. Çin iddia ediyor olmalıdır ki, herhangi bir tedarik misyonundan önce bilgilendirilmelidir, Manila sadece “yaşamsal ihtiyaçlar” gönderebilir ve Çin, gönderilen malzemelerin “yerinde doğrulamasına” hak sahibidir. Bu, aslında Çin’in Second Thomas Shoal üzerindeki yasal sahipliği doğrular ve dolaylı olarak Filipinler’in MEB’sindeki çeşitli ek özellikler üzerinde Çin’in sahipliğini meşrulaştırır.
Manila, Çin’in yasal sahipliğine sahip olduğunu ve Filipinler’in attığı herhangi bir adımın yalnızca Çin’in iyi niyetleri aracılığıyla atıldığı kabul edilecektir. Bu, uluslararası hukuk açısından yasadışıdır ve Filipinler’in milli çıkarları için kabul edilemez bir durumdur. Peki, Pekin’in yorumunda ikinci bir sorun, Filipinler’in bariz bir şekilde ihtiyacı olan doğal kaynaklar üzerinde yalnızca yasal yetkiye değil, aynı zamanda gerçek kontrolü de reddetmesidir. Filipinler, nüfusunu beslemeye ihtiyaç duyan genç ve büyüyen bir ülkedir (Çin’in aksine). Ayrıca, Güney Çin Denizi’nde bulunan enerji kaynaklarına giderek daha fazla ihtiyaç duyacaktır. Bu kaynakları teslim etmek, sadece kurallara dayalı düzeni zayıflatacak bir öncülük oluşturmaz, aynı zamanda Filipinler’in ekonomik geleceğini de zayıflatır. Burada gerçekte neler oluyor? 2014’ten bu yana Güney Çin Denizi’ndeki Çin’in davranışları hakkında pek çok endişe dile getirildi, ancak davranışı son 50 yıl boyunca tutarlı bir şekilde revizyonist oldu. Örneğin, Ocak 1974’te Çin, Parcel Adaları’ndaki bazı Vietnamlı işgalci özelliklere saldırdı ve aldı. 1980’lerin sonlarında Çin, Spratly Adaları’ndaki Johnson Reef’te Vietnamlılarla çatıştı. Ve tabii ki, 2014’te, uluslararası hukuka aykırı olarak Filipinler’in MEB’sinde adalar inşa etmeye başladı. Diğer devletler, Endonezya gibi, Çin’in zorbalığıyla karşı karşıya kaldı. Çin, içindeki kaynakları kontrol etmeyi ve güvenlik çemberini genişletmeyi istediği için Güney Çin Denizi’ni kontrol etmeyi amaçlar. Çin’in davranışları, Birleşmiş Milletler Deniz Hukuku Sözleşmesi’ni ihlal etmekle kalmaz, aynı zamanda Birleşmiş Milletler Şartı’nın 2. Maddesi’ni de ihlal etmektedir. Çin, zaten zor durumda olan kurallara dayalı uluslararası düzene zayıflığını göstermeye çalışırken uluslararası hukuku birkaç seviyede ihlal ediyor. Geçici anlaşma probleminin, Çin’in aksi takdirde yasadışı eylemlerine yasal bir mazeret sağlamasıdır. Bu, Çin’in “hukuk savaşı” başa başka bir örneğidir. Çin’e hukuki hak iddiasını olmadığı yerde tanımak, Çin’in Filipinler’in MEB’si üzerindeki iddiasını tanıyan kaygan bir eğimdeki ilk adımdır. Bunun yerine, Filipinler, Filipinler’in MEB’si içindeki tüm Pekin iddialarını reddetmeye devam etmelidir. BRP Sierra Madre’nin tedarikine ilişkin Amerika Birleşik Devletleri ile danışmaya devam etmeli ve haklarını savunmalıdır. Temelde, Filipinler ve ABD, gri bölge taktiklerini yükseltmeli ancak güç kullanarak yanıt vermemelidir. Manila’nın hukuki iddiası kalıcı ve etkili bir işgal tarafından desteklenmelidir. Dolayısıyla tedarik misyonları sadece devam etmeli değil, Filipinler ikinci Thomas Resifi’nde daha kalıcı bir varlığı kurmalıdır. Hukuk savaşıyla ilgili olarak, Filipinler ve ABD’nin alabileceği birkaç seçenek vardır. İlk olarak, Filipinler bazı açık deniz anlaşmazlıklarını komşu ülkelerle çözebilir. Filipinler, daha önce müzakere yoluyla belirli anlaşmazlıkları çözmüştür. Bu yaklaşım barışçıl olduğu kadar değerlidir. Ancak, diğer kalan sorunları çözmek için uluslararası kabul görmüş anlaşmazlık mekanizmalarını kullanmak, liberal düzenin değerini Çin’in hukukun üstünlüğünü reddetme şekline göre ortaya koymaya büyük katkı sağlayacaktır. Üçüncü olarak, Filipinler, Çin’in habitatı yok etmesi konusunda Kalıcı Hakem Mahkemesi’nde başka bir dava açabilir. Filipinler bu konuya 2023 yılında odaklandı. ABD ise Filipinlere destek sağlamak için kaynaklara ve hukuk becerilerine sahiptir. Dahası, Çin’in revizyonizmine sürekli farkındalık oluşmasını sağlayacak şekilde küresel görüşü etkileme yeteneğine sahiptir. Pekin hukuku tanımıyor. Gerçekten de, rejiminin otoriter doğası nedeniyle tanıyamaz. Geçici anlaşma, ÇHC’nin, aksi takdirde yasadışı ve desteklenmeyen Güney Çin Denizi iddiaları için yasal destek oluşturma girişimidir. Filipinler ve benzer düşünen devletler Çin’in eylemlerini desteklememeli veya onları herhangi bir şekilde meşrulaştırmamalıdır. Bunu yapmak, küresel kurallara dayalı düzeni zayıflatır. Michael Tkacik ([email protected]), Duke Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nde JD ve Maryland Üniversitesi’nde doktora sahibi bir profesördür. Halen Stephen F Austin State University’de yönetim profesörü ve Onur Okulu’nun direktörüdür. Araştırma konuları Hindistan-Pasifik bölgesine odaklanmaktadır. Karşılaştırmalı Strateji, Savunma ve Güvenlik Analizi ve Uluslararası İlişkiler gibi çeşitli dergilerde geniş bir şekilde yayın yapmıştır.
News
