Çin hisseleri, teşvik önlemlerinin etkisiyle yükseldi ancak gerçek etkilerinin ortaya çıkması bir yıl veya iki yıl sürebilir.
Çin Merkez Bankası’nın valisi Pan Gongsheng, ülkenin durgun ekonomisini canlandırmayı amaçlayan önlem paketini 24 Eylül tarihinde duyurdu. Komünist parti yönetiminin 75. yıl dönümünden bir hafta önce yapılan bu hamle, Çin’in kendi yüzde 5’lik yıllık büyüme hedefini kaçırabileceği endişelerine yanıt olarak geldi. Teşvik paketi, ticari bankaların Merkez Bankası’na yatırım olarak tutmaları gereken nakit rezervlerin yüzde 0.5 puanlık kesilmesini içeriyordu. Bu, yaklaşık 1 trilyon yuanlık yeni kredi sağlayacaktı. Pan, oranın 2024 yılının ilerleyen dönemlerinde yüzde 0.25 ila 0.5 puan daha kesilebileceğini belirtti. Merkez Bankası aynı zamanda ticari bankalara borç verme faizini yüzde 0.2 puan düşürdü. Pan, bunun, en iyi kredi notuna sahip borçlulara uygulanan faiz oranında 20-25 baz puanlık bir düşüşle izlenebileceğini belirtti. Ağustos ayında ev fiyatlarının son dokuz yılın en hızlı hızda düştüğü bir süreci durdurmaya yönelik olarak, Merkez Bankası ikinci ev almak isteyen kişiler için gerekli olan depozito gereksinimini yüzde 25’ten yüzde 15’e düşürdü. Kredi genişlemesi, en azından kısa vadede, finansal piyasalar ve emtia fiyatları üzerinde olumlu bir etkiye sahip olmalı çünkü yatırımcılar mal ve hizmetlere olan talebin artacağını bekliyor. Ve, yeni önlemler furyasından sonra, işte tam da bu gördüğümüz şey. Çin’in ana hisse senedi endeksi, Merkez Bankası’nın duyurusundan saatler sonra %4’ten fazla artarak en iyi tek günlük rallisini 16 yılda yaşadı. Ve bu, petrol fiyatlarında %1’den fazla bir artışla takip edildi. O zamandan beri duygu pozitif kalmıştır, Çin hisseleri duyuruyu takip eden beş gün içinde yaklaşık %20 oranında artmıştır.
Genişleyici politikalar, ancak riskler de beraberinde getirir. Çin’in emlak piyasası, 2021 yılından beri geliştiricilerin ne kadar borç alabileceğine ilişkin kısıtlamalar getirildiğinden bu yana krizdedir ve bu da birçok firmanın borçlarını ödeyememesine neden olmuştur. Borç maliyetlerinde büyük kesintiler yapmak, satışlarda ve değerlerde bir patlamayı yeniden ateşleyebilir ve yeni bir emlak balonu yaratabilir. Ancak Çin’in emlak piyasasının aşırı ısınmaya başlaması biraz zaman alabilir. Çin’de ev fiyatları hızla düşüyor ve çok fazla stok bulunuyor. Goldman Sachs, Nisan ayında hükümetin sektörü etkileyen sorunları çözmek için 15 trilyon yuanın üzerinde harcama yapması gerekebileceğini tahmin etti – bu yakın zamandaki teşvik fırtınasının tek başına sağlayamayacağından çok daha fazlası.
Merkez Bankası’nın yeni ekonomik paketinin uzun vadeli etkisini tahmin etmek zor olabilir. Gerçek etkilerin farkına varmadan önce muhtemelen bir yıl veya iki yıl geçmesi gerekebilir. Ancak, en azından teoride, Merkez Bankasının kredi faiz oranı kesintisi ile tetikleyeceği iç kredi genişlemesi, ayrıca beraberinde gelen bankacılık teşvikleri, daha geniş ekonomiye yayılmalıdır. Çin’de milyonlarca ev satılmayı bekliyor. Fotoğraf: Andres Martinez Casares / EPA via The Conversation Bu, inşaat faaliyetlerini yeniden başlatmalı, tüketici harcamalarını artırmalı ve sermaye mallarına olan talebi artırmalıdır. Bu sonunda Çin’in ihracatlara dayalı büyümesine daha az bağımlı bir büyümeye doğru ilerlemesine yardımcı olabilir. Çin’in ekonomik mucizesi, geleneksel olarak ihracatın genişlemesine dayanmıştır ve bu 2006 yılında GSYİH’nın %36’sına ulaşmıştır. Bu oran o zamandan beri oldukça düşmüş, 2023 yılında %19.7’ye gerilemiştir, ancak yine de benzer ekonomilere göre yüksek kalmaktadır. Örneğin, 2022 yılında ABD’nin ihraç oranı GSYİH’ın %11.6’sıydı. Bu durum, özellikle dış pazarlardaki talep dalgalanmaları ve ABD’nin 2021 Mayıs’ında Çin elektrikli araçları, güneş ekipmanları ve pillerine yeni tarifeler getirme kararı gibi jeopolitik şoklara karşı Çin’i özellikle hassas hale getirmiştir. Tarifeler, Çin’in ihracatlara olan talebini ABD pazarında zayıflatmış, ancak Çin’in küresel tedarik zincirlerindeki üstünlüğünü değiştirmemiştir. Özellikle ABD’de Çin elektrikli araçlara olan talep zaten oldukça düşüktü. Görünüm o kadar karanlık değil Çin ekonomisi sarsıntı geçiriyor. Ancak Çin, 1990 yılından bu yana GSYİH büyümesinde dünya genelinde sürekli olarak diğer ülkelerin önünde yer almış ve ekonomik görünümü nispeten olumlu kalmaktadır. Aslında, Çin’in kendine belirlediği yüzde 5’lik yıllık büyüme hedefi, diğer ülkelerin çoğundan önemli ölçüde daha yüksektir. ABD dışındaki tüm G7 ülkelerinde, büyümenin yıllık oranının %2’nin altında kalması tahmin edilmektedir. Bu ülkeler, Çin’in ihracatının önemli bir kısmını oluşturduğundan zayıf ekonomik görünüm şu anda Çin ekonomisi üzerinde bir yük olarak kalacaktır. Ancak, Çin, gelecek yıllarda Avrasya Kalkınma Bankası ve Kuşak ve Yol Girişimi tarafından yönlendirilen altyapı projelerinden giderek daha fazla faydalanacaktır. Bu altyapı projeleri, Çin’i kaynak zengini Orta Asya ülkeleriyle yollar, demiryolları, doğalgaz boru hatları ve elektrik ağları yoluyla bağlamaktadır. Çin, 2023 yılında Kazakistan ile karlı bir gaz tedarik anlaşması imzaladı. Ve Çin şu anda Moğolistan’ın mineral ihracatlarının çoğunluğunu oluşturuyor ve 2023 ile 2024 yılları arasında yaklaşık %3 arttı. Çin ayrıca Rusya, Hindistan, Suudi Arabistan ve diğer büyük gelişmekte olan ekonomilerin BRICS grubu üyeleriyle ticaretten faydalanacaktır. Son yıllarda, Çin bu ülkelerle daha yakın ticari bağlar geliştirmiştir ve 2025’in başlarında altı yeni üye – İran, Suudi Arabistan, Mısır, Arjantin, BAE ve Etiyopya – kabul etme çabalarını liderlik etmiştir. Merkez Bankası’nın yeni önlemlerinin ne tür etkileri olacağını görmeyi bekliyoruz. Ancak Çin için güçlü bir ekonomik görünüm, tüketici güvenini ve geri kalan dünya ekonomisinin ekonomik görünümünü artırmak için olumlu bir güç olacaktır. Sambit Bhattacharyya, Sussex Üniversitesi İşletme Okulu ekonomi profesörü, Sussex Üniversitesi Bu makale The Conversation tarafından Bir Creative Commons lisansı altında yeniden yayınlanmıştır. Orijinal makaleyi okuyun.
(Çeviren: İrem Sarı / Editör: Sinan Uslu)
News
