Putin’ın Pekin’deki selamı, Xi hükümetinin Moskova ile aşırı uyumluluk riskini ve fırsatını yeniden değerlendirmesiyle belirgin bir şekilde sönük kaldı.
Ukrayna’nın Rusya tarafından işgalinden hemen önce, Çin, ticaret, enerji ve belki de en önemlisi güvenlik alanlarında yakın işbirliği geleceğini ima ederek Rusya ile “sınırsız dostluk” ilan etti. Şimdi, savaşın iki yılını aşkın bir süredir anlamı ve yorumu bu “sınırlar olmayan” taahhüdün evrilmiş olduğu şekildir. Son aylarda Çin toplumunda Pekin’in Moskova ile uyum konusundaki tartışmalar büyümektedir. Bazıları Rusya ile daha resmi bir ittifakın savunuculuğunu yaparken, diğerleri daha temkinli bir tutum sergilemiştir. 2022’den tamamen farklı olarak, Çin’in gittikçe artan endişeleri hatta daha önce sansürlenmiş olanlar arasında açıkça tartışılmaya başlandı. Örneğin, 2022’nin başlarında, Rusya’nın Ukrayna’yı istilasını eleştiren altı Çinli emeritus tarihçinin ortak bir mektubu hükümet tarafından sansürlenmişti. Bilim adamları ayrıca uyarıldılar. Ancak şimdi görünüşe göre hükümet her iki Rusya ve Batı ile olan ilişkilerini dengelemeye çalışıyor. Pekin savaşın “kararlı bir redestekleyicisi” olarak görülmek istemeyebilir. Örneğin, “sınırsız” dostluk dilinin bir zamanlar dikkat çeken şekilde Mayıs ayındaki bir Çin-Rus ortak açıklamadan sessizce kaybolduğunu ve o ay Putin’in ziyaretine Pekin’in tepkisinin belirgin bir şekilde sönük olduğunu belirtmek gerekir. Putin, kendisini Xi’e sevimli buldu, “kardeşler kadar yakınız” dedi. Xi’nin yanıtı daha görevliydi – Putin’i “iyi bir arkadaş ve iyi bir komşu” olarak adlandırdı. Bilim adamları da Çin’in Rusya’ya olan siyasi ve ekonomik yatırımlarına dair endişelerini hem açık hem de özel olarak ifade ediyorlar. Şanghay’daki Fudan Üniversitesi’nde Çin güvenlik stratejisinin lider bir bilim adamı olan Shen Dingli, Çin’in Ukrayna veya başka bir ülke karşısında Rusya ile işbirliği yapmakla suçlanmak istemediğini belirtti. Fu Cong’dan alıntı yaparak, Çin’in eski Avrupa Birliği büyükelçisi, geçen yıl “sınırları olmayan” [dostluk] ifadesinin sadece retorik olduğunu söyledi. Ve geçen ay Putin Rusya’nın uzak doğusunu ziyaret ederken Çin’i bir “müttefik” olarak adlandırdığında, Çinli bilim adamları hemen bu ifadeyi yanlış anlaşılmayı önlemek için açıklığa kavuşturmayı amaçladılar. Bu ifadelerin tartılması önemlidir. Birçok açıdan, hükümete bağlı üniversitelerdeki önde gelen Çinli bilim adamları, konulardaki hükümetin tavrını iletmek ve haklı çıkarmak için propagandist olarak hareket ediyorlar. Sonuç olarak, yorumlarındaki ince kaymalar, Pekin’deki stratejik düşünce biçimine dair ipuçları sunar.Çin’in “sınırsız” düşünme Üç unsur, Rusya-Çin hizalanmasının tekrar değerlendirilmesini sürdürüyor.İlk olarak, Rusya’nın devlet kapasitesi konusunda artan kuşkular var. Geçen yıl Wagner Grubu’nun isyanı ve Ukrayna’nın son zamanlarda Rusya’nın Kursk bölgesine doğru sızması, Rusya’nın siyasi istikrarı ve askeri hazırlıklı tutumu ile ilgili eleştirel değerlendirmelere neden oldu. Rusya’daki büyüyen anti-savaş eğilimi de dahil olmak üzere, Rusya’nın iç çatışmaları ve iç güvenliğe yönelik zorluklarının Pekin’de eleştirel olarak değerlendirilmesini de tetikledi. Örneğin, Çin’in Fudan Üniversitesi’ndeki Rusya ve Orta Asya Çalışmaları Merkezi direktörü Feng Yujun, Wagner isyanını Rusya’nın içsel çatışmaları ve iç güvenlik sorunlarına bir yansıması olarak nitelendirdi. Her defasında Rusya’nın hem iç hem de dış krizlerle karşı karşıya kaldığı zamanlarda, rejimlerinin daha az istikrarlı hale geldiğine dikkat çekti. Daha yakın zamanda, Feng, Ukrayna’da Rusya’nın yenilgisini tahmin ederek, Çin’in Moskova’dan uzak durması ve “tarafsızlık, karşılıklı karşı durma ve tarafçılık olmama” politikasına geri dönmesi gerektiğini vurguladı.İkinci olarak, Çin’in canlı olmayan ekonomisi ve Rusya ile ticaretinin beklenenin altında kalması her iki ülkenin de Batı’ya olan bağımlılıklarını daha belirgin hale getirdi. Rusya-Çin ticareti 2023 yılında rekor seviyede 240 milyar doları aştı, ancak bu yıl şimdiye kadar yavaşladı, zira Çin finans kurumları Rusya ile bağlantıları sınırlamaya çalıştı. İlişki hala ağırlıklı olarak Pekin’den yana. Rusya, Çin’in ticaretinde sadece %4’üne, Çin ise Rusya’nın ticaretinin neredeyse %22’sine denk gelmektedir. Birçok Çinli uzman artık Rusya’ya aşırı bağımlılığın karşısında uyarıyor, bunun yerine komşu ülkelerle daha fazla işbirliği çağrısında bulunuyor. Bu, Rusya’nın doğal kaynaklarını Çin’den daha büyük faydalar elde etmek için bir koz olarak kullandığı yönünde bir endişenin yankısını buluyor.Rusya’nın askeri müttefik olarak değeri Son olarak, genel olarak Rusya’nın Ukrayna’daki savaşının bir çıkmaza ulaşmasının, Çin’de onun askeri müttefik olarak değerinin sorgulanmasına yol açtığı görülüyor. Son zamanlarda Feng Yujun, Çin’in ekonomik olarak daha güçlü olmasına rağmen, Rusya tarafından burnundan sürüklenebileceği konusunda uyardı. Ona göre, Çin’in tarih boyunca Rusya ile ittifak kurma girişimlerinin her zaman Çin için olumsuz sonuçları olmuştur. Sonuç olarak, Çin’in Batı ile olan yapıcı ilişkisini zayıflatmadan Rusya ile uzun vadeli ortaklığını sürdürmesi kritik önem taşımaktadır. Rusya’nın muhtemelen ABD ve Çin arasındaki mevcut rekabetten faydalandığını, bu rekabeti kendi faydası için kullanmaya çalıştığını savunuyor. Ancak bu durum aynı zamanda Çin-Rusya ilişkilerinde belirsizliğe yol açmıştır. Başka bir analist olan Ji Zhiye, Rusya’ya aşırı derecede bağımlı kalmak Çin’in yalnız ve savunmasız bırakacağını savunuyor. Ve bu, Çin’in içinde olmak istemediği bir pozisyondur. Guangyi Pan, UNSW Sydney Uluslararası İlişkiler Bölümü öğretim görevlisidir
Bu makale, The Conversation’dan bir Creative Commons lisansı kapsamında yeniden yayınlanmıştır. Orijinal makaleye buradan ulaşabilirsiniz.
News
