Nükleer hırslara engeller hiçbir zaman bu kadar zayıf olmamıştı, bu da daha küçük ülkelerin nihai caydırıcıyı takip etmekten vazgeçmesini zorlaştırıyor.
İsrail’in 26 Ekim 2024’te İran enerji tesislerine yönelik saldırısının ardından, İran “tüm mevcut araçlarını” kullanarak karşılık vereceğine söz verdi ve yakında nükleer silah üretebileceği korkularını doğurdu. Ülkenin nükleer bomba geliştirmek için gereken süre şimdi haftalar olarak tahmin ediliyor ve Tahran, kendisini ya da vekillerini İsrail’e karşı gerilemekte görürse silahlandırmaya devam edebilir. İran son yıllarda nükleer kapasitesini ilerleten tek ülke değil. 2019’da ABD, ara menzilli kara tabanlı füzeleri yasaklayan Orta Menzilli Nükleer Kuvvetler Antlaşması’ndan (INF) çekildi, iddia edilen Rus ihlallerini ve Çin’in antlaşmaya dahil olmamasını gerekçe göstererek. ABD ayrıca nükleer arsenalını modernize ediyor, NATO ülkelerine nükleer silahlar yerleştirmeyi planlıyor ve Tayvan’a nükleer şemsiyesini genişletmeyi öneriyor. Rusya da nükleer tutumunu yoğunlaştırdı, nükleer askeri tatbikatları genişletti ve ilk kullanımda nükleer politikalarını güncelledi. 2023’te, ABD ve Rusya’ya sınırlı nükleer silahlar ve teslimat sistemleri koyan New START füze antlaşmasına katılımını askıya aldı ve 2024’te Belarus’a nükleer silahlar yerleştirdi. Rusya ve Çin ayrıca nükleer işbirliğini derinleştirdi, Çin’i arsenallerini hızla genişletecek bir yola sokarak, ABD ile nükleer güvenlik işbirliği son on yılda istikrarlı bir şekilde azalırken.Diğer büyük güçler arasındaki diplomasi çöküşü ve yükselen nükleer sabıkalar, kendi aralarında nükleer güvensizliğin artmasına sebep oluyor ve aynı zamanda yeni bir nükleer silah yarışının tetiklenmesi riskini taşıyor. İran’ın yanı sıra birçok ülke hızla nükleer silahlar üretebilmek için teknolojik altyapıya sahip. Nükleer yayılmanın önlenmesi, büyük güçler arasında önemli bir işbirliğini gerektirir, ancak şu anda erişilemeyen bir olasılıktır.ABD 1945’te ilk nükleer silahı patlattı, ardından Sovyetler Birliği (1949), İngiltere (1952), Fransa (1960) ve Çin (1964) geldi. Uranyum ve zenginleştirme teknolojisine erişimle birlikte, ülkelerin nükleer silah üretme kapasitelerinin arttığı açık hale geldi. Toplu üretim ve teslimat kapasiteleri ek engellerken, Soğuk Savaş’ın başında birçok ülkenin yakında nükleer kulübe katılacağı geniş çapta bekleniyordu.İsrail 1960’larda nükleer kapasite geliştirdi, Hindistan 1974’te ilk bombasını patlattı ve Güney Afrika 1979’da ilk bombasını inşa etti. Brezilya, Arjantin, Avustralya, İsveç, Mısır ve İsviçre dahil diğer ülkeler de kendi programlarını sürdürdü.Ancak nükleer yayılmanın önlenmesi için 1968’de yürürlüğe giren Nükleer Yayılma Anlaşması (NPT), birçok ülkeyi programlarını terk etmeye veya bertaraf etmeye zorladı. Soğuk Savaş’ın sona ermesinden sonra ve Batı baskısı altında, Irak 1991’de nükleer programını sonlandırdı. Güney Afrika, 1994’te tarihi bir adım atarak kendi nükleer silahını gönüllü olarak bertaraf etti. Kazakistan, Belarus ve Ukrayna, Sovyetler Birliği’nin çöküşünden sonra devraldıkları nükleer silahları 1996’ya kadar uluslararası güvenlik güvenceleri karşılığında terk etti.
News
