Eski asker, demokrasiyi ‘çok yorucu’ ve ‘çok maliyetli’ bulduğunu ve eski otoriter kayınpederi Suharto’nun da aynısını söyledi.
Eski General Prabowo Subianto, 20 Ekim’de Endonezya’nın sekizinci başkanı olarak göreve başladı. Yirmi beş yıl önce paria idi ve bunun iyi bir nedeni vardı. Papua ve Doğu Timor’da insan hakları ihlalleriyle suçlandı ve 1998’de komutası altındaki özel kuvvetler bir grup demokrasi aktivistini kaçırdı, 13’ü hiçbir zaman bulunamadı. Geri dönenler işkence görmüştü. Öğrenciler, Suharto’nun kayınpederi olan ve sonunda 1998’de Suharto istifasını isteyenlerdi. Mayıs 1998’de Prabowo, BJ Habibie’yi tehdit etmek için, başkanlık sarayına silahla girmeye çalıştı. Prabowo, aktivistlerin kaybolmasından mahkemeye çıkarılmadı, ancak iki on yıl ABD’ye seyahat etmesi yasaklandı. Silah arkadaşları tarafından ordudan “emirleri yanlış anlama” nedeniyle ihraç edildi. Utanca boğulmuş ve Suharto dönemine ait şiddeti ve baskıyı temsil ettiği göründü. Prabowo, Ürdün’e sürgün gitmek zorunda kaldı. Baskıcı Yeni Düzen’in enkazından ortaya çıkmaya başlayan demokratik Reformasi sistemine umutsuz bir şekilde bakılıyordu. Ancak Prabowo henüz bitmiş değildi. Rehabilitasyonu ve olağanüstü başkanlığına yükselişi, Endonezya’nın kırılgan, hedef koymuş liberal demokrasisinin sonunu işaret edebilir. Reformasi’nin sonu mu? Prabowo’nun demokrasiye hiç ilgisi olmadığı açıktır. Örneğin, “çok ama çok yorucu” ve “çok ama çok karışık ve maliyetli” olduğunu söyledi. Kurduğu ve liderliğini yaptığı politik parti Gerindra’nın bir numaralı misyonu, Anayasa’yı “1945 tarihli 18 Ağustos’ta belirtildiği gibi” geri getirmek şeklindedir. Bu, Soeharto’nun yönetmek için dayandığı otoriter Anayasa’nın orijinal versiyonudur. İnsan haklarını veya yetki ayrımını garanti etmiyordu ve başkan, seçilmiyordu ve bir süre sınırı yoktu. Bu Anayasa, Soeharto düştükten sonra liberal, demokratik bir modeli getirmek için değiştirildi. Bu nedenle, orijinal 1945 Anayasasına geri dönüş, Endonezya’nın zor kazanılmış, ancak sorunlu demokrasisinin sonunu muhtemelen getirecektir. Ancak Prabowo, eski kayınpederi tarafından kullanılan geniş güce sahip olmak için bu kadar ileri gitmeye ihtiyaç duymayabilir. Yeni Düzen’in birçok unsuru zaten yerini almıştır. Endonezya’nın liberal demokrasisini yıkmaya yönelik çalışmanın büyük bölümü hali hazırda görevi devralan Joko Widodo (Jokowi) tarafından yapılmıştır. Ordu ve polis mensuplarının sivil görevlerde bulunmasına izin veren memurlar yasasındaki değişiklikler geçen Ekim ayında kabul edildi. Şu anda tartışılan Endonezya Ulusal Ordusu (TNI) Yasası’na yönelik önerilen değişiklikler bunu genişletebilir. Orduya sivil hayata dönüş sorulduğunda, silahlı kuvvetler komutanı değişiklikleri karşıladığını belirterek, orduya “çift işlev” değil, “çoklu işlev” ihtiyacı olacağını söyledi. Aynı şekilde, Soeharto döneminde basın özgürlüğü sıkı bir şekilde kısıtlanmıştı. Şu anda, 2026 yılında yürürlüğe girecek olan tartışmalı yeni bir ceza kanunu, hükümeti eleştirmeyi yeniden yasaklayacak ve Anayasa Mahkemesi tarafından daha önce iptal edilen yasakları geri getirecektir. Önerilen yeni bir Yayın Yasası, “araştırmacı gazetecilik içeriği yayınlamayı” yasaklayacaktır. Yeni Düzen döneminde, sivil toplum aktivizmi de şiddetle kısıtlandı. Son on yılda Jokowi yönetimi altında, eleştiri eylemlerine karşı sürekli yükselen bir tazminat ve tehdit dalgası olmuştur. 2017 yılında kabul edilen bir yasa, hükümetin mahkeme sürecine gerek olmaksızın sivil toplum örgütlerini feshetmesine izin vermektedir. Zaten üç STK yasaklanmıştır. Birçok aktivist artık hükümet trollü ya da hatta istihbarat ajansları tarafından hedef alınma ve taciz edilme korkusundan açıkça bahsetmektedir. Diğerleri Prabowo’nun, eleştirmen olarak gördüğü diğer grupları baskı yapmak veya meşruiyetini sorgulamak için Müslüman sivil toplum örgütlerine bağlantıları kullanacağından korkmaktadır. Elitleri mutlu tutma Prabowo, Soeharto ve Jokowi’nin izinden giderek ulusal meclis olan DPR’de büyük bir koalisyon oluşturuyor. Üyelerin %80’den fazlası zaten destek vermiş durumda, sadece bir parti direniyor. Prabowo kabinetini genişletecek ve destekçilere yer vermenin yanı sıra sivil toplum üyeleri dahil olmak üzere diğerleri arasına alacak. Bu, muhalefeti daha da zayıflatacaktır. Bu tür elit “birliktelik” hükümeti siyaseti opak hale getirir. Politik tartışmalar, önlemler oylamaya gitmeden önce güç oyunları ve anlaşmalar aracılığıyla çözülmeden yürütülür. Ulusal meclisin, Soeharto döneminde olduğu gibi pek de bir anlamı kalmaz. Prabowo, Endonezya’nın güçlü siyasi patronlarını – özellikle kavga eden eski cumhurbaşkanları Megawati Soekarnoputri ve Jokowi’yi – yönetebilmek zorundadır. Şimdilerin hala son derece popüler Jokowi, Şubat seçimlerinde eski acımasız düşmanı Prabowo’yu desteklemiş, bu şekilde ofisten ayrıldıktan sonra etkisini sürdürebileceğini görmüştü. Ancak Prabowo’nun gerçek gücü kimseyle uzun süre paylaşmaya istekli olmayacaktır. Jokowi ile ilişkisi, yönetimine yönelik en büyük zorluklardan biri olacak. Engel bir mahkemeye Rafetmek Soeharto’nun uyguladığı gibi diktatöryal güçleri edinmek için Prabowo’nun karşısındaki az sayıdaki engel Anayasa Mahkemesi olacaktır. Anayasa Mahkemesi yasaları iptal etme yetkisine sahiptir. Prabowo, itaatkar değil ve engelleyici (yani bağımsız) bir Anayasa Mahkemesine ihtiyaç duymayacaktır. Politikacılar zaten “performansını değerlendirmenin” gerekliliğinden açıkça bahsetmektedir. Meclisin mahkemeyi zayıflatmaya yönelik yasalar çıkarması halinde, mahkeme bunları sadece iptal edebilir, geçmişte yaptığı gibi. Ancak mahkeme, orijinal 1945 Anayasası’na yapılan değişikliklerle kurulmuştur. Bu da hükümetin mahkemeyi zayıflatmak, mahkemeyi dolu bir duruma getirmek ya da bağımsız hakimleri tehdit etmek için yasalar çıkaramazsa, 1945 Anayasasına geri dönüş yapılır. Prabowo’nun bunu yapmadan önce yönetiminin güvende olduğunu hissetmesi ve elitlerin sert destek sahibi olduğundan emin olması gerekecektir, ama kesinlikle mümkündür. Orijinal Anayasaya dönüş, en yüksek temsilci meclisi olan MPR’de üçte iki oyla kabul edilmekle sadece gereklidir. Ekonomi üzerine cesur vaatler Soeharto’nun sistemi, ona yolsuzluk yapma ve baskıcı bir şekilde yönetme izni veren, milyonları yoksulluktan kurtaran yüksek ekonomik büyüme ve kalkınmaya dayanıyordu. Prabowo muhtemelen aynı yaklaşımı benimseyecek. Yılda %8’lik bir GSYİH büyüme hedefiyle kampanya yürüttü, Suharto döneminde ulaşılan bir oran, ancak sonraki hükümetler tarafından hiçbir zaman sağlanamamıştır. Jokowi da gelişmeye (özellikle altyapıya) büyük vurgu yapmıştır, ancak yıllık %5 büyüme oranını geçememiştir. Yeni başkanlık altında ekonomi hakkında iyimser olan birçok kişi var. Prabowo’nun babası tanınmış bir ekonomist ve maliye bakanıydı. Prabowo, Jokowi’nin çok saygı duyulan maliye bakanı Sri Mulyani Indrawati’den görevini sürdürmesini istemiştir. Ancak Prabowo, Sri Mulyani’nin halka ücretsiz okul öğle yemeği programı (30 milyar doların üzerinde), Jokowi’nin imza attığı yeni başkent Nusantara’nın (yalnızca başlangıç aşaması en az 35 milyar dolara mal olacak) dahil olmak üzere son derece maliyetli taahhütler içine girerken Sri Mulyani’nin görevini oldukça zorlaştıracaktır. Ayrıca, Prabowo’nun ana önceliği elitleri mutlu tutmak ve geniş koalisyonunu sürdürmek olacaktır. Destekçileri ve müttefikleri – siyasi kariyerini finanse eden kardeşi olan zengin iş adamı Hashim Djojohadikusumo dahil – Şubat seçimlerinde harcanan büyük miktarları karşılamak için kendi yandaşlarının ve kâhinlerin lehine kararlar verilmesini talep edeceklerdir. Bu nedenle, rasyonel ekonomi politikaları yapma esnasında oldukça sınırlı olacaktır. Yabancı yatırım her zaman Endonezya’da yüksek büyümenin anahtarı olmuştur, ancak Endonezya’nın iş yapmaya açık olduğu sürekli retoriklere rağmen, Prabowo yönetiminde pratikte korumacı kalacaktır. Bu, yıllık %8 GSYİH büyüme hedefini imkansız hale getirecektir. Daha aktif dış ilişkiler Prabowo, yurtdışında eğitim almış ve akıcı bir şekilde İngilizce konuşan küresel arenada kendini rahat hisseden birisidir. Ülkesi için dünya işlerinde daha belirgin bir yere sahip olmak isteyecektir, bu da onun büyük boyutunu ve orta gelirli bir ülke olarak yeni statüsünü yansıtacaktır. Savunma bakanı olarak Jokowi döneminde uluslararası alanda aktifdi, hatta Rusya ve Ukrayna arasında barış anlaşması yapmaya çalıştı. Ve buna net bir şekilde, daha önce kendisini reddeden ABD gibi ülkeler, galibiyeti tebrik ettiler. Prabowo’nun temel dış politika zorluğu, Çin ile olan zorlu ilişkiyi yönetmek olacaktır. Endonezyalılar, Çin’den derin kuşkulu, derin köklü ırkçı tutumlar, komünizm korkusu ve Çin’in hegemonik hedefleri hakkında kaygılıdırlar. Bununla birlikte, Endonezya, Kuşak ve Yol yatırımlarının büyük alıcısı ve elitler Çin ticaretine ve yatırımına büyük ölçüde bel bağlılardır. Jokowi gibi, Prabowo da bu zor dengeyi sağlamak zorunda kalacaktır. Endonezyalı sivil toplumu liderleri, yeni yönetimi “Yeni Düzen Volume II” veya “neo-Yeni Düzen” olarak adlandırmaktadır ve nedeni açıktır. Tüm işaretler, Jokowi altında başlatılan sürecin Prabowo’da devam edeceğine işaret etmektedir: 25 yıl önce girişilen liberal demokrasi oluşturma sürecine oldukça benzeyen bir şeye doğru kayma. Prabowo’nun geçmişinde veya seçim vaatlerinde bunun aksine hiçbir şey bulunmamaktadır. Tek soru, bunun ne kadar hızlı gerçekleşeceği ve ne kadar ileri gideceğidir. Tim Lindsey, Asya hukuku Malcolm Smith profesörü ve Melbourne Üniversitesi Endonezya Hukuku, İslam ve Toplum Merkezi direktörüdür. Bu makale Creative Commons lisansı altında The Conversation’dan yeniden yayımlanmıştır. Orijinal makaleyi okuyun.
News
