Maddi terimlerle tarihinde en büyük teşvik paketi olabilir ancak piyasanın kapsam, ölçek ve etki konusunda soruları var.
Çin’in durdurulamayan ekonomik büyümesi dünyanın hayranlık duyduğu bir konuydu. Ne güzel günlerdi. Son birkaç yıl, Çin’in karşılaştığı çeşitli krizlerle birlikte ekonomik bir yavaşlamayı gördü, birçoğu uluslararası alanda benzersiz bir durumu yansıtıyor. Tüketici fiyatları deflasyon sınırlarına yaklaşıyor, konutta aşırı arz var ve genç işsizlik yükseldi. Artan baskı, Çin hükümetini devreye sokmaya zorladı. Son bir ay içinde Pekin, Çin’in sarsılan ekonomisini canlandırmayı amaçlayan önemli ekonomik teşvik önlemleri paketini açıkladı. Deutsche Bank’ın bir araştırma notuna göre, bu teşvik, nominal terimlerde “tarihteki en büyük” olabilir. Ancak hala çok şey bilmiyoruz. Dolayısıyla bu pakette şimdiye kadar hangi önlemler var ve Çin daha önce benzer durumlarda bulundu mu?
Paketin içinde neler var?
24 Eylül’de Çin Merkez Bankası Valisi Pan Gongsheng, pandemiden bu yana ekonomisini canlandırmak için ülkenin en cesur müdahalesini açıkladı. Bu önlemler arasında mevcut konut kredilerinin faiz oranlarının düşürülmesi ve ticari bankaların rezerv tutma zorunluluğunun azaltılması yer alıyor. İkincisi, bankaların daha fazla kredi vermesine izin vererek finansal piyasaya yaklaşık 1 trilyon yuan (140.5 milyar ABD doları) enjekte etmesi bekleniyor. Çin, konut aşırı arzı ve bir gayrimenkul sektörü kriziyle mücadele ediyordu. Buna ek olarak, Çin’in sermaye piyasasını güçlendirmek için 800 milyar yuan duyuruldu. Bu, kurumların daha kolay fon erişimi için yeni 500 milyar yuanlık bir para politikası tesisini ve satılmayan konutların satışlarını hızlandırmaya yardımcı olacak 300 milyar yuan yeniden kredi tesisini içeriyordu. Ekonomik canlanmanın belirtileri daha fazla öne çıkmaya başladı.
Bu düşüş sadece birkaç gün sonra daha da kötüleşti, Çin Maliye Bakanlığı’nın “borçları artırmak için geniş bir alan olduğu” ancak herhangi yeni teşvik tedbirlerine dair herhangi bir ayrıntı belirtmediği sinyali verildi.
Hala ayrıntılarda eksik
Piyasa, Çin’in ekonomi politikalarının gelecekteki yönü ve bunun dünya için ne anlama gelebileceği konusunda derin belirsizlik içinde. Daha fazla ayrıntının hafta sonunda açıklanabileceğine dair beklentiler büyük ölçüde suya düştü. Temmuz ayında, Çin otoriteleri, (5%) bu yılın ekonomik büyüme hedefini başarılı bir şekilde gerçekleştirmeye “kararlı bir şekilde bağlı kalmak zorunda olduğunu” vurguladı. Ülkenin reform dönemi ekonomik performansıyla karşılaştırıldığında, bu mütevazi bir hedeftir. Ancak kalıcı olarak zayıf bir ekonomik görünümle karşı karşıya kalan Xi, daha sonra dili hafifçe değiştirmek gibi görünerek tonu değiştirmiş gibi görünüyor ve Eylül ayında “elmastan” yerine “mücadeleye girmek” ifadesine dönmüştü.
Son yıllarda, Çin ekonomisini canlandırmak için büyük ölçekli teşvik önlemleri sıkça başvurdu. Bu politikalar ekonomiyi ciddi şekilde canlandırmayı başardı, ancak bazen endişe verici yan etkileri oldu. 2008 küresel finansal krizine yanıt olarak, Çin Devlet Konseyi 4 trilyon yuanlık bir teşvik paketi açıkladı. Bu, Çin’in kriz karşısında güçlü durmasına yardımcı oldu ve küresel ekonominin ana istikrarlayıcılarından biri olarak kabul edildi. Ancak Çin, yerel hükümet finansmanı yoluyla trilyonlarca yuan borç biriktirdi ve “gölge bankacılık” – düzenlenmemiş finansal faaliyetler -‘in yükselişini hızlandırdı. 2015’teki hisse senetleri piyasasındaki türbülansın ardından ve ardından pandeminin gelişmesinin ardından ekonomisini canlandırmak için yine büyük ölçekli teşvik önlemleri uyguladı.
Bu sefer ne beklenmeli? Sonraki büyüme ne kadar dengeli veya sürdürülebilir olacak? Henüz paketin büyüklüğü ve kapsamı hakkında birçok ayrıntı bekliyoruz, ancak Çin ekonomik talepte büyük bir artışın genellikle “taşma” etkileri olabileceği düşünülüyor. Bugüne kadar açıklanan önlemlerin çoğunun Çin’in hisse senetleri piyasasında borçlanma, kredi ve likidite üzerinde en hızlı etkiyi göstereceğini belirtti. Bu da ekonomide yükselen varlık fiyatları – konut veya hisse senetleri gibi – insanların daha zengin hissetmelerine ve dolayısıyla daha fazla harcamalarına yol açabileceği teorisine atıfta bulunuyor. Çin’in büyük teşvik harcaması varlık değerlerinde sürdürülebilir artışlara neden olursa, ekonomik iyimserliğe yol açabilir. Çin tüketicileri ve yatırımcıları gelecekten daha az endişeli olabilir. Avustralya’nın bakış açısından, bu, ekonomilerimizin birbirine bağlı olduğu alanlarda talepte artışlar görebiliriz – demir cevheri, turizm, eğitim ve mamul gıda ihracatı olarak. Daha genel olarak, Çin talebi, diğer küresel ekonomilerde büyümeye katkıda bulunabilir ve dünya genelinde kendini pekiştiren bir etkiye sahip olabilir.
Finansallaşmadan sakının
Öte yandan, Çin’in büyümeyi sürdürmek için sermaye piyasalarındaki oynaklık artışlarına daha fazla bağımlı hale gelmesi, istikrarsızlaştırıcı etkilere sahip olabilir. Varlık fiyatlarının artışlarının “şehirdeki üst kesimi” yararlandığı yerlerde, bunlar kendi eşitsizliklerine ve dengesizliklerine neden olabilir. Çin’in 2015’teki “Kara Pazartesi” hisse senetleri piyasası çöküşü Pekin’de alarm zilleri çaldırdı. Xi o zaman, “konutun yaşamak için olduğunu, spekülasyon için olmadığını” vurgulayarak aşırı finansallaşmadan ve aşırılıklardan kaçınmada temkinli davrandı.
Şimdiye kadar, Çin daha sürdürülebilir bir gelişim modeline doğru ilerlemeye çalışırken yoluna devam ediyor, ekonomik büyümeyi sürdürme ve iç piyasalarını ve politik manzarasını dengeleme arasında bir denge kurmaya çalışıyor. Sonuç hepimiz için son derece belirsiz – belki de Çin için bile.Çeviri: İrem Oraklı.
News
