Kara para karşılığı alınan kredi kararlarında teminat olarak sık sık kaybolan toprakların rolünü tekrar düşünme zamanı geldi
16 Eylül’de bir Wall Street Journal başlığı, ev sahibi olmak yerine kiralık tercih eden yeni bir ABD milyonerleri sınıfını vurguladı. Makalenin önerisi, kredi vermede gerçek mülkiyelesi değerine öncelik veren hükümet ve merkez bankası politikalarında ciddi bir değişikliğe sebep olabilir. Merkez bankaları iki şeyi iyi yapmaya yetkilidir. Birincisi, bir ulusun para biriminin değerini sabitlemek. Diğeri, finansal kurumları denetlemek. ABD dolarının 1913’te ABD Federal Rezerv’inin kurulmasından bu yana altın karşısındaki satın alma gücünün %99’unu kaybetmiş olması, bunun birinci konuda pek de başarılı olmadığını gösteriyor. ABD Tasarruf ve Kredi Krizi, Uzun Vadeli Sermaye Yönetimi faciası ve 2008 küresel finansal kriz, Fed’in ikinci konuda da pek iyi iş çıkarmadığını gösteriyor. Bu üç krizin ortak hatası, finans sektörünün “batık” tüketicilere, “batık” şirketlere ve “batık” ülkelere fazla kredi verme eğilimi, iki krizin doğrudan yanlış yönlendirilmiş gayrimenkul politikaları ile ilişkili olmasıdır. Onuncu Yıllık Fed Raporu’nun 1923’te belirttiği gibi, “Federal Rezerv Bankaları tarafından yaratılan ve dağıtılan kredinin, verimli kullanımla sınırlı tutulduğu halde fazla bir tehlike oluşturmayacağı inancındayız” dendi. Dünya o zaman altın standardındayken, rapor, bu doktrinin çalışabilmesi için “dış” bir çığlık işlevi gören bir “dış” çıkıntıya ihtiyaç duyduğunu belirtmedi. Aksi takdirde fazla likidite, enflasyon ve krizler olabilir – ki gerçekte de oldu. Bu doktrini ortaya atan John Law (1671-1729), adı şu anda “Güney Denizi Balonu” ile anılsa da, para ve kredi yaratmanın enflasyonu tetiklemeden ne kadar olabileceğine dair bir çözüm aradı. Çözümü, para biriminin satın alma gücünün istikrarlı olması gerektiği, kredi vermenin “gerçek” ticareti tahmin etmesi gerektiği ve teminatın olması gerektiğiydi. Ancak kara para karşılığı olan bir notaya dayanan kredi genişlemesinin fiyatları, özellikle de arazinin arttığını kaçırmıştı ve bu yanlışlıkla ilave kredi genişlemesini rasyonalize etmiş ve dolayısıyla kısır bir döngü başlatmıştı. Adam Smith bu eksikliği fark etti ve teminatın rastgele kara dayalı teminattan çok ticari kağıt olması gerektiğini yazdı. Ayrıca, “Gerçek Faturalar” doktrininin aynı zamanda para miktarının artışını kısıtlamak ve sözleşmelerin değerini garanti etmek için spek (altın) dönüşebilirliğine de ihtiyaç duyduğunu gördü. Bu ikinci koşul sağlandığında, fiyat seviyesi önceden belirlenmiş olacaktır ve fiyat endekslerinin karmaşık ve istatistiksel (yanlış) hesaplamalarına gerek kalmaz. Altına dönüşebilirlik, “Gerçek Faturalar”ın çalışması için gerekli bir koşul değildir: altının fiyatının “alarm sinyali” haline gelme taahhüdü yeterlidir. Altının fiyatı, fazla veya yetersiz para miktarı ve banka kredisi hatalarını sinyal verecektir. Bretton Woods anlaşması bu doktrini yaklaşık olarak benimsemiştir. Ancak, hükümetlerin iki temel maddesini uygulamaması nedeniyle başarısız oldu: zaman zaman devalüasyona izin verme ve fazla rezerv biriken ülkeleri cezalandırma. Paul Volcker, Bretton Woods anlaşmasını terk etme konusunda yapılan görüşmelere katıldığını ve bu kararın ciddi bir tartışma olmadan alındığını belirtti. İşte Amerika Birleşik Devletleri ve Japonya’nın finansal krizlerine ilişkin taslaklar, yanlış gayrimenkul kavrayışlarından nasıl kaynaklandığını gösteriyor. 2008 krizi, 1977’de gayrimenkul üzerinde sermaye kazanç vergi istisnalarının dramatik bir şekilde azaltılmasıyla başladı, ancak hisse senetleri veya tahvillerde değil. Öngörülebilir bir şekilde, yatırım işte gayrimenkulde daha önce olduğundan daha fazla bir “varlık sınıfı” haline geldiğinde para akışı arttı, ancak bunun sonuçlarını ne Fed ne de istatistik büroları fark etmedi. Daha sonra, mülk sahiplerine ev sermayesinin onlara teminat sunacağı fikri ile bankaların daha düşük gelirlilere kredi vermesini gerektiren bir yasa kabul edildi. 2002’de toplam kredilerin %2’sinden 2006’da %30’una kadar olan dengesiz krediler, büyük ölçüde sahtekarlık ve teminat yaratılmadan gerçekleşti. Bankalar bu kredileri AAA olarak derecelendirdi, derecelendirme ajansları, yeterli bir ön araştırma yapmadan ABD ve dünya çapındaki yatırım bankaları da benzer şekilde aldı. Bu notlar, yurtdışından sermayenin ABD’ye akmasına neden oldu ve bu notlar zamanında ABD’nin büyük sermaye ihracatı haline geldi. Şaşırtıcı olmayan bir şekilde, kredilerin varsayımlara başlaması ve düzenleyicilerin ticari ve yatırım bankaları için muhasebe kurallarını değiştirmesiyle büyük miktarda atılım yapıldı. Bu olaylar dizisi, eğer gelecekteki gelirlerle desteklenmiyorsa gerçek mülkiyelesi, akla uymaz bir şekilde, hızla ortadan kaybolduğun gerçeğini hatırlamadan, gerçek mülkiyetin sağlam bir teminat olduğu fikriyle başladı. Japonya’nın temel teminat olarak “gerçek mülk” kullanma kararı, 1930’larda ABD ve Avrupa’daki krizler ve 1931’de Japonlar arasındaki büyük sayıda iflasları takiben gelişti. Bu gereklilik, Japon kurumsal tahvil piyasasını yok etti ve bankaları kurumsal finansmanın hakim rolünü almaya zorladı. Ancak, kurallar hala çoğunlukla fonlarını çıkararak net borçlanan firmalardan net fon sağlayıcılara dönüştüren dönüşümler çıkaran firmaların dönüşümlerine izin vermedi. Fazla fon sağlatan bankalar, onların onaylanmış teminat olmaya devam eden arazilere karşı krediler verdi. Dolayısıyla, Japonya John Law karmaşasına sürüklendi. Arazi fiyatları arttıkça ve büyük şirketler giderek daha fazla mülkü teminat olarak tuttukça, hisse senedi fiyatları arttı. Bank of Japan, 1985’te %5’ten 1987’de %2.5’e kadar faiz oranlarını düşürerek ateşe odun ekledi. Patlamanın sonunda, Tokyo’da tüm şirketlere ait arazinin %80’inden fazlasına %10’u aşan hisse senetleri vardı. Bankaların gayrimenkul endüstrisine kredi vermesi, tüm kredilerinin %11.5’ini oluştururken, bankacılık dışı kredi sektörünün gayrimenkul ile olan maruziyeti, toplam kredi portföyünün %36’sıydı. Japonya, Rockefeller Center işleminin en belirgin olduğu şekilde yabancı gayrimenkul satın aldı. (Mitsubishi, kredi yaratma, arazi, hisse döngüsü söndüğünde 1.4 milyar dolar kaybetti.) Cidden Adam Smith’in derslerini dikkate almamıştı ve daha da yanlışlarla hata üstüne hata eklemişti. Bu hatalar, para hatalarını gidermeye yönelik bir dizi mali hata, sermaye kazançları vergisi, hisse senedi satışlarında sermaye kazancı vergisi, güvenlik transfer vergisi, %3 tüketim vergisi, yeni otomobillerde %6 vergi gibi gelirlerde %20 kesinti vergisi ve şirket karları üzerinde %2.5 artı vergiler içeriyordu. 1989’un sonunda, temel Arazi Kanunu’nu tanıttı ve arazi “spekülasyonunu” bastırma odaklandı – başkalarından kapılmış arazi kazançlarının sermaye kazanç vergilerini dramatik bir şekilde artırarak. Değişiklikler karmaşıktı ancak gerçekte, insanların veya şirketlerin on yıllık bir bekletme süresinden önce araziyi sattığında, gayrimenkul üzerindeki sermaye kazanç vergileri %20’den %50’ye çıktı. 1991’de gayrimenkul ve hisse senedi fiyatlarındaki çöküş neredeyse “mantıksız” değildi. Sonuç olarak, her iki çöküş ve kriz, sık sık kaybolan topraklar olarak belirtildiği gibi, topraklar tek başına “gerçek” olarak belirlendiğinden şu şekilde oluştu. Belki de mal varlıklarını emniyet altına almaya teşvik eden politikalar yerine, çeşitli yeteneklerin sermaye ile eşleştirilmesi ve tümünün performansa karşı sorumlu tutulduğu bir gelecekte daha istikrarlı bir finansal geleceğin anahtarı olduğunu fark etme zamanı gelmiştir. Bu makale, Brenner’in “Mali Gücü,” “Finansal Kriz Dünyayı Değiştirmedi Nasıl Değiştirmedi” ve “Yeni Bir Bretton Woods Anlaşması Yönünde” kitaplarına dayanmaktadır.
News
