Manila, Çin’den yeni Güney Çin Denizi gerilimlerinin bir anlık sakinliği bozmasının ardından, birçok cephesinde Çin’den hızla kopuyor.
MANILA – Güneydoğu Asya ülkeleri arasında, Filipinler artan oranda Çin ile düşmanca ilişkileri ile öne çıkıyor. Güney Çin Denizi’nde gerilimler dolanıp dönüşürken, geniş kapsamlı ikili ilişkiler de giderek daha fazla kriz içinde. Önceki Duterte dönemi, ikili ilişkilerde dramatik bir iyileşmenin yaşandığına şahitlik etti. Ancak artık bu dönem, Ferdinand Marcos Jr liderliğindeki bir başka dönemin gerisinde kalmış durumda. Marcos Jr, ilişkilerde görülmemiş bir bozulmanın yaşandığına şahitlik ediyor. İkinci Thomas Shoal’da yaşanan gerilimi yönetmek için bir “geçici anlaşma” müzakere etmesine rağmen, son aylarda çeşitli çatışmalara sahne olan bu bölgedeki diğer tartışmalı unsurlar konusunda iki taraf yine sıcak çatışma içinde. Filipinli askeri yetkililer, Çin savaş uçaklarının tartışmalı Scarborough Shoal yakınlarında Filipinli devriye uçaklarına karşı güvensiz ve tehlikeli manevralar yaptığı şeklinde suçlamalarını ileri sürdükten sadece bir hafta sonra, 19 Ağustos’ta Sabina Shoal yakınlarında başka büyük bir çarpışma yaşandı. Manila’ya ait olduğunu iddia ettiği Güney Çin Denizi’nde bazı alanları denetleyen Batı Filipinler Denizi Ulusal Görev Gücü, Çin gemilerinin “yasadışı ve saldırgan manevralar yapmasının sonucunda [bölgede devriye gezen iki] Filipin Sahil Güvenlik gemisinde yapısal hasara neden oldu” iddiasında bulundu. Çin yetkilileri ise Filipinli meslektaşlarını suçladı ve onların gemilerine “kasıtlı olarak çarpıştığı” iddiasında bulundu. Çin Sahil Güvenlik sözcüsü Geng Yu, “Filipinli sahil güvenlik gemileri… [Sabina Shoal’daki] sulara Çin hükümetinden izin almadan yasadışı bir şekilde girdi” iddiasında bulundu. Ardından Filipin hükümetin Sabina Shoal’daki olaya iki yönlü bir yaklaşımla tepki verdi. Bir yandan, olayla ilgili olarak Çin’e diplomatik bir protesto yapma ve olası yeni yasal davalar açma olasılığı üzerinde duruluyor. Diğer yandan, ikinci Thomas Shoal’daki “geçici anlaşmayı” diğer tartışmalı arazi unsurlarına genişletme konusunda görüşmeler yapılıyor. Anlaşmanın detayları belirsiz olsa da, iki tarafın bazı bilgi alışverişi yapmayı ve anlaşmazlık ve askeri tırmanışı önlemek amacıyla bir dereceye kadar koordinasyon yapmayı kabul etmiş olabileceği düşünülüyor. Bununla birlikte, geniş kapsamlı ikili ilişkilerin gerçekte ileri değil geri gittiği görülüyor. Ticaret sağlam olsa da, yatırım ve insanlar arasındaki ilişkiler yavaş yavaş çözülmekte. Filipinli yetkililer, ulusal güvenlik adına, Çin’den kritik madenlere ve altyapı yatırımlarına bağımlılığı azaltmayı ve Batılı yatırımcıları tercih etmeyi savunuyor. Geçtiğimiz yıl, Marcos Jr yönetimi, Çin tarafından vaat edilen ancak teslim edilmeyen birçok büyük projeden ötürü etkili bir şekilde Çin’in Kuşak ve Yol İnisiyatifi’nden çekildi. Aynı zamanda, son yıllarda komşu Vietnam, Malezya ve Tayland’da aktif olan büyük Çin teknoloji, dijital ve elektrikli araç (EV) şirketlerinin, Filipinler’e yatırım yapma konusunda herhangi bir ilginin olmadığına dair birçok belirti yok. Komşu ülkelerdeki Çin ilgilerine “hoş geldiniz” diyen diğer bölgesel ülkelere nazaran, Marcos Jr yönetimi, Çin vatandaşları üzerinde seyahat kısıtlamalarını sıkılaştırmış durumda ve ülkede faaliyet gösteren Çinli suç çetelerine karşı geniş çaplı bir mücadele yürütüyor.
News
